Phản ứng thường gặp sau tiêm vắc xin Covid-19 và cách xử lý

Tiêm phòng vắc xin Covid-19 đang là vấn đề nóng hơn bao giờ hết hiện nay. Tuy nhiên, rất nhiều người vì lo sợ các biến chứng mà e ngại việc tiêm phòng. Bài viết sau sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về các tác dụng phụ của vắc xin Covid-19 và cách khắc phục nếu gặp phải.

5 loại vắc xin Covid-19 đã được cấp phép tại Việt Nam

Tại nước ta, Bộ Y tế đã cấp phép sử dụng cho 5 loại vắc xin Covid-19 là vắc xin AstraZeneca (Anh), Pfizer/BioNTech (Mỹ), Sputnik V (Nga), Sinopharm (Trung Quốc) và Moderna (Mỹ). Đây đều là những vắc xin Covid-19 đã trải qua thử nghiệm lâm sàng giai đoạn 3 cho thấy độ an toàn và hiệu quả cao cũng như đã được nhiều nước trên thế giới như Anh, Mỹ, Nga, Đức, Nhật… phê duyệt sử dụng. 

Những phản ứng thường gặp sau khi tiêm vắc xin Covid-19

Mục đích của tiêm vắc xin là đưa tác nhân gây bệnh vào cơ thể để kích hoạt hệ miễn dịch sinh ra kháng thể chống lại vi khuẩn/virus, từ đó tạo được khả năng miễn dịch chủ động. Bởi vậy, cũng giống như các loại vắc xin khác, vắc xin Covid-19 có thể gây ra các tác dụng phụ sau tiêm, đây là dấu hiệu cho thấy hệ miễn dịch đã bắt đầu hoạt động, do đó, bạn không nên quá lo lắng nếu có các triệu chứng sau:

– Phản ứng tại chỗ: Viết tiêm bị đau, nóng, đỏ, sưng, ngứa. Để giảm bớt cảm giác khó chịu, bạn có thể đắp một chiếc khăn sạch, mát và ẩm lên vị trí tiêm.  

– Sốt/ớn lạnh: Sốt nhẹ là rất phổ biến, ở một số người có thể sốt trên 38°C và thường tự hết sau 1 – 2 ngày. Bạn nên uống nhiều nước, mặc quần áo thoáng mát, chườm ấm, nếu sốt cao có thể dùng thuốc hạ sốt.

– Mệt mỏi, cảm thấy không khỏe: Để giảm mệt mỏi, khó chịu, bạn nên thư giãn, nghỉ ngơi hợp lý và ăn uống đầy đủ.

– Đau cơ: Đau nhức mỏi cơ bắp sau khi tiêm thường tự khỏi, một số trường hợp nặng có thể cần dùng thuốc giảm đau theo chỉ định của bác sỹ.  

– Buồn nôn: Đây cũng là một phản ứng bình thường sau tiêm vắc xin Covid, việc nghỉ ngơi, ăn thức ăn nhạt, dễ tiêu có thể giảm bớt cảm giác này.  

– Đau đầu: Nếu không chịu được, bạn có thể giảm đau bằng paracetamol, ibuprofen.

Tùy thuộc độ tuổi, cơ địa mỗi người mà các tác dụng phụ sẽ biểu hiện với mức độ khác nhau, những người trẻ tuổi thường có phản ứng mạnh hơn so với người lớn tuổi. Nhưng hầu hết các tác dụng phụ sau tiêm vắc xin Covid-19 đều ở mức độ nhẹ đến trung bình và sẽ tự hết sau một đến vài ngày.

Phản ứng phụ nhẹ là điều bình thường sau khi tiêm vắc xin Covid-19

Một số phản ứng phụ nghiêm trọng sau khi tiêm vắc xin Covid-19

Hiện nay, cũng đã ghi nhận một số trường hợp gặp phản ứng nghiêm trọng sau khi tiêm vắc xin Covid, tuy nhiên, bạn không cần quá lo lắng vì những biến chứng này cực kỳ hiếm gặp, tỷ lệ xuất hiện là rất nhỏ:

– Sốc phản vệ: Sốc phản vệ là một phản ứng dị ứng nghiêm trọng thường xảy ra trong vòng 30 phút sau tiêm với các triệu chứng như khó thở, nổi mề đay, sưng phù, vã mồ hôi, chóng mặt, mạch nhanh yếu, hạ huyết áp, ngất, rối loạn ý thức…

– Biến chứng huyết khối và giảm tiểu cầu: Thường xuất hiện sau ngày 6 – 14 sau tiêm (có thể sớm hơn từ ngày thứ 4 đến ngày thứ 30), người bệnh có các dấu hiệu như đau đầu dữ dội, co giật, nhìn mờ/nhìn đôi, khó thở, đau ngực, đau bụng, đau lưng, cáu gắt, phù chi dưới hoặc viết bầm tím trên da do xuất huyết, dễ bị chảy máu cam, chảy máu chân răng, phân đen, tiểu máu…

– Viêm cơ tim và viêm màng ngoài tim: Thường xuất hiện trong vòng vài ngày sau tiêm với dấu hiệu là đau ngực, sốt, khó thở, ho, phù, mệt, yếu lả… Tình trạng này đã được báo cáo ở một vài người sau tiêm vắc xin Covid-19 của Pfizer/BioNTech và Moderna.

Vắc xin Covid-19 đã được thử nghiêm lâm sàng phải đảm bảo an toàn, hiệu quả

Khi nào cần gọi bác sỹ sau tiêm vắc xin Covid-19?

Trong hầu hết các trường hợp, biểu hiện đau, khó chịu, sốt sau tiêm vắc xin Covid-19 sẽ biến mất sau 12 – 48h. Sau tiêm, bạn sẽ được giữ lại để theo dõi ít nhất 30 phút, khi đã trở về nhà, bạn cũng cần tự theo dõi chặt chẽ để tránh rủi ro.  

Nếu gặp các tình trạng sau cần sớm đến viện thăm khám:

– Biểu hiện tấy đỏ hoặc đau tại nơi tiêm tăng lên sau 24 giờ

– Các tác dụng phụ không biến mất sau một vài ngày hoặc có dấu hiệu nghiêm trọng hơn.

– Xuất hiện các biểu hiện khác thường của sốc phản vệ, huyết khối, giảm tiểu cầu, viêm màng cơ tim… như đã mô tả ở trên.

Những lưu ý quan trọng sau tiêm vắc xin Covid-19

– Sau tiêm vắc xin Covid, bạn nên chú ý chế độ ăn uống lành mạnh (uống nhiều nước, tăng cường rau củ quả, tránh rượu bia), vận động nhẹ nhàng, nghỉ ngơi hợp lý.

– Những người đã tiêm vắc xin vẫn có nguy cơ nhiễm Covid-19, do đó, bạn cần phải tiếp tục tuân thủ các quy định phòng dịch của Bộ Y tế.

– Vắc xin Covid-19 thường phải tiêm đủ 2 mũi mới phát huy tối đa khả năng bảo vệ, đo dó, hãy ghi nhớ lịch tiêm của mình để đảm bảo tiêm đủ liều.

– Kể cả khi đã mắc Covid-19 thì cũng nên tiêm vắc xin vì bạn vẫn có nguy cơ bị tái nhiễm nhưng cần khai báo kỹ thông tin với bác sỹ.

– Phản ứng của mỗi người sau tiêm vắc xin là khác nhau, nếu bạn không gặp các tác dụng phụ như sốt, mệt mỏi… thì không có nghĩa là vắc xin không hiệu quả.

Những trường hợp chống chỉ định tiêm vắc xin Covid-19

– Người bị dị ứng nghiêm trọng với bất cứ thành phần nào của vắc xin.

– Người có cơ địa dị ứng, cần trao đổi kỹ với bác sỹ trước khi tiêm về các tình trạng dị ứng đã và đang gặp phải.  

– Người đang bị nhiễm trùng, sốt trên 37,5°C.

– Người đang bị suy giảm hệ miễn dịch hoặc đang sử dụng các thuốc ức chế miễn dịch như corticorsteroid, thuốc ung thư…

– Người có vấn đề về rối loạn đông máu như xuất huyết/chảy máu hoặc đang sử dụng thuốc chống đông máu. 

– Phụ nữ mang thai và cho con bú, trẻ em dưới 18 tuổi (hoặc dưới 12 tuổi với vắc xin của Pfizer/BioNTech).

Những tác dụng phụ sau tiêm vắc xin Covid-19 thường là nhẹ, rất hiếm khi gặp phản ứng nghiêm trọng, trong khi đó lợi ích mà vắc xin mang lại là rất lớn, nhất là trong bối cảnh dịch đang diễn biến phức tạp như hiện nay. Chính vì vậy, bạn hãy yên tâm tiêm vắc xin Covid để bảo vệ cho chính bản thân và những người xung quanh.

Xem thêm:

10 lưu ý cho người bệnh huyết áp thấp, suy nhược cơ thể trong mùa dịch covid-19

Tác giả: Dược sỹ Hồ Hà

Nguồn tham khảo:

https://vietnamese.cdc.gov/coronavirus/2019-ncov/vaccines/expect/after.html